رشدِ گفتار و زبان از بدو تولد تا یک سالگی🗣️🧠

📩 بدو تولد تا 3 ماهگی:

صداسازی (آواسازی‌های اولیه):

• گریه، نخستین شکل ارتباط صوتی است.

• تولید صداهای غیرارادی مانند آه کشیدن یا ناله.

• شروع به غان و غون در پاسخ به تحریک محیطی.

درک زبان:

• حساسیت به صداهای انسانی، به‌ویژه صدای مادر.

• توانایی تمایز صداهای مختلف (مانند صدای انسان از صدای اشیا).

ارتباط اجتماعی (پراگماتیک):

• برقراری تماس چشمی هنگام شنیدن صداها.

• پاسخ به صداهای آشنا با حرکات بدن یا تغییر حالت صورت.

تجربیات والدین آگاه کلینیک تخصصی آسمان:

• الهام، مادر یک نوزاد دو ماهه: “وقتی با صدای آرام با دخترم حرف می‌زنم، بلافاصله به من نگاه می‌کند و حتی لبخند می‌زند. این نشان می‌دهد که او صدای مرا می‌شناسد.”

🔖 پیشنهادات (بدو تولد تا 3 ماهگی):

1. صحبت کردن با کودک: با صدای آرام و آهنگین صحبت کنید. این کار باعث آشنایی او با ریتم زبان می‌شود.

2. پاسخ به گریه‌ها: به گریه‌های کودک پاسخ دهید؛ این کار حس امنیت و ارتباط را تقویت می‌کند. (منبع: American Academy of Pediatrics)

3. آواز خواندن: آهنگ‌های ساده و تکراری بخوانید تا او با صدای شما ارتباط بیشتری برقرار کند.

4. برقراری تماس چشمی: هنگام صحبت یا لبخند زدن به کودک، تماس چشمی را فراموش نکنید.

📩 3 تا 6 ماهگی:

صداسازی:

• تولید آواهای خوشایندتر مانند “آه” و “او”.

• خندیدن و تولید جیغ‌های خوشایند.

• آزمایش با صداهای مختلف برای جلب توجه.

درک زبان:

• شناخت تن صدا (مثلاً صدای آرامش‌بخش از صدای هشداردهنده).

• واکنش به اسم خود با چرخاندن سر یا نگاه کردن.

ارتباط اجتماعی:

• لبخند زدن در پاسخ به تعاملات.

• تقلید تن صدا و آهنگ گفتار والدین.

تجربیات والدین آگاه کلینیک تخصصی آسمان:

• کامران، پدر یک پسر ۵ ماهه: “هر وقت اسم پسرم را می‌گویم، سرش را به سمت من می‌چرخاند. حتی گاهی صدایم را تقلید می‌کند.”

🔖 پیشنهادات (3 تا 6 ماهگی):

1. تشویق به صداسازی: وقتی کودک صداسازی می‌کند، پاسخ دهید و مکالمه‌ای ساده را شبیه‌سازی کنید.

2. بازی‌های تعاملی: بازی‌هایی مثل “دالی موشه” انجام دهید تا به واکنش‌ها حساس شود.

3. استفاده از نام کودک: مرتباً نام او را صدا کنید تا به آن عادت کند. (منبع: National Institute on Deafness and Other Communication Disorders)

4. استفاده از اسباب‌بازی‌های صدادار: برای تحریک واکنش‌ها از اسباب‌بازی‌هایی با صداهای ملایم استفاده کنید.

📩 6 تا 9 ماهگی:

صداسازی:

• ترکیب صامت‌ها و مصوت‌ها (مانند “با”، “دا”، “ما”).

• تقلید زیروبمی صداهای اطراف.

• استفاده از بابلینگ (حباب‌سازی) شبیه به کلمات واقعی.

درک زبان:

• شناسایی نام اشیای آشنا (مانند نگاه کردن به توپ هنگام گفتن “توپ”).

• فهمیدن دستورات ساده همراه با اشاره (مثل “بیا اینجا”).

ارتباط اجتماعی:

• اشاره به اشیا برای جلب توجه.

• تبادل صدا با مراقب (نوعی مکالمه اولیه).

تجربیات والدین آگاه کلینیک تخصصی آسمان:

• زهرا، مادر یک دختر ۸ ماهه: “وقتی می‌گویم ‘توپ کجاست؟’ به توپ نگاه می‌کند و گاهی با دستش به آن اشاره می‌کند.”

🔖 پیشنهادات (6 تا 9 ماهگی):

1. نام‌گذاری اشیا: هنگام بازی، نام اشیا را به وضوح بیان کنید (مثل “این توپ است”).

2. تشویق به تقلید: از کودک بخواهید صداهای شما را تقلید کند.

3. خواندن کتاب‌های تصویری: تصاویر رنگارنگ را نشان دهید و اسم اشیا را بگویید. (منبع: Harvard Center on the Developing Child)

4. بازی صوتی: صدای حیوانات را تقلید کنید (مثل “هاپ هاپ” یا “میو میو”) تا کودک صداسازی را تمرین کند.

📩 9 تا 12 ماهگی:

صداسازی:

• استفاده از کلمات ساده با معنا (مانند “ماما” و “بابا”).

• تقلید صداها و کلمات کوتاه.

• تغییر آهنگ صدا برای بیان خواسته‌ها.

درک زبان:

• فهمیدن دستورات ساده بدون اشاره (مانند “بده”).

• تمایز بین کلمات آشنا و ناآشنا.

ارتباط اجتماعی:

• اشاره به اشیا برای نام‌گذاری.

• استفاده از حرکات (مانند دست تکان دادن برای خداحافظی).

• نمایش توجه مشترک (نگاه به شیء مشترک هنگام اشاره والدین).

تجربیات والدین آگاه کلینیک تخصصی آسمان:

• امیر، پدر یک پسر ۱۱ ماهه: “هر وقت می‌گویم ‘بابا کجاست؟’ به من نگاه می‌کند و می‌گوید ‘بابا’.”

🔖 پیشنهادات (9 تا 12 ماهگی):

1. تکرار و گسترش کلمات: اگر کودک گفت “بابا”، پاسخ دهید: “بله، باباست! بابا داره میاد.”

2. تشویق به اشاره: وقتی کودک به چیزی اشاره می‌کند، نام آن را بگویید.

3. تعامل در فعالیت‌ها: هنگام غذا دادن یا حمام، فرآیند را توضیح دهید (مثل “قاشق را برمی‌دارم”).

4. خواندن داستان‌های کوتاه: هر شب کتاب‌های ساده بخوانید و از کودک بخواهید تصاویر را نشان دهد.

عوامل تأثیرگذار در رشد گفتار و زبان (منابع علمی و تجربیات والدین آگاه):

1. ژنتیک: رشد طبیعی مغز و سیستم عصبی.

2. محیط غنی زبانی: تعامل زبانی و اجتماعی با والدین و مراقبان.

3. شنوایی طبیعی: شنوایی سالم برای یادگیری زبان ضروری است. (منبع: American Speech-Language-Hearing Association)

4. تعامل والدین: تجربه والدین آگاه کلینیک تخصصی آسمان نشان می‌دهد که ارتباط نزدیک و فعال با کودک رشد گفتار او را سرعت می‌بخشد.

نکته پایانی:

اگر کودک در این بازه زمانی هیچ صدایی تولید نمی‌کند یا واکنشی به صداهای اطراف نشان نمی‌دهد، مشاوره با یک گفتاردرمانگر متخصص توصیه می‌شود.

🌿 مهشید اکبری بیرگانی
✍🏻 گفتاردرمانگر
🌿 روانشناس و روان‌درمانگر